Varlık 1
Maris Global

Çin’i Tanıyalım

2000 yıllık Konfiçyüs öğretisi ile 1976’da ölen Mao komünizm öğretisi arasında sıkışan ve şehirli-köylü gerilimi yaşayan Çin bir muamma mı veya paradoks mu? Bilinmez.

Çin’de “4” rakamı kötü (uğursuz) sayılır. Geçenlerde (20 Mayıs 2007) Şanghay borsa kapanış rakamı çok iyi bir yükselişle 4,444’ü gösterdi. Borsa Çinli yatırımcıya 2006 başına göre yüzde 260 kazandırmıştır. Ama bu grup 4’ler, Çin’ce söylendiğinde ölüm sesini vermekte olup toplumu kaygılandırmıştır. Kaygının aslında gerçek sebebi bütün dünyanın tartışageldiği konudur. Çin ekonomisi patlamış mıdır ya da balon gibi şişmiş midir (İngilizce boom or bubble). Çin borsa değeri yılbaşından buyana 2 kat artmıştır ve 2,47 trilyon Dolar’a ulaşmıştır. Şirket değerleri ve değerlenmeleri şaşırtıcıdır ve Çin borsasında daralma olabilir.

Diğer yandan Çin’de bir kısım ekonomik enstrümanlar liberalizmden de öte başı boştur ve anlaşılamazdır (kredilendirmeler, fiyatlandırmalar, ücretlendirmeler, vergilendirmeler gibi). Bir yöneticinin söylediği gibi: ’Çin’de ölüm kesindir ancak vergi opsiyoneldir.’ Çin hepimizi şaşırtıyor. Meşhur Çin bedduası; ’Ayrı zamanlarda yaşayın’ sözü, Çin dışı dünyada gerçek olmuştur. Ürünlerin bir kendi fiyatı vardır, bir de Çin fiyatı.

Çinliler barut, kağıt ve pusula gibi çok önemli icatlar yapmışlar ve uygarlığımızın kurulmasına öncülük etmişlerdir. Çin-Hindistan uygarlığı bilgi ve ürünleri, İpekyolu ile Anadolu’dan geçerek Kıta Avrupa’sına ulaşmış ve Rönesans’ı (15 yy) yaptırmıştır. Avrupa’da, bazı alanlarda uygarlığın nimetlerine erişimde 1000-2000 yıllık gecikme yaşanmıştır. O zaman Avrupa’ya rönesansını yaptıran Çin, bugün kendi rönesansını yapmaktadır.